Peter Zumthorren "ATMOSFERAS"

Kurtso hasieran proposatutako irakusketa liburuen zerrendatik laburtxo bat aukeratu nahi izan dut oporraldi honetan irakurtzeko 8ikasi baino zerbait gehiago ere egin beharko baita, ezta?).

Arkitektu suitzar honek bere arkitektura ikusle, erabiltzaile edo bisitariei zuzentzen die. Honek beste mundu, egoera edo ATMOSFERA baten barneratuko dituelakoan bere osagaiek eratzen dituzten sentipenengatik. Eraikinengan ezaugarri hau bilatzen du gehien bat Zumthorrek: sentsazioak sorraraztea; horretarako, lehen inpresioak baztertzera bultzatzen gaitu eta arkitektura hori eratzen duen atmosferako kolore, soinu, zarata edo sentsazioak sentitzera gonbidatzen gaitu.

Oso esanguratsua egin zitzaidan berak jarritako adibide bat, denok momenturen baten pairatu dugulakoan bait nago. Plaza jendetsu baten erdian jesarrita, bere inguruko umeen oihuak, pertsonen joan-etorriak, terrazetako aulkien mugimenduak edo kalean egunero ikusten ditugun bestelako akzioek atmosfera batean murgiltzen gaituztela deskribatzen du Peter Zumthorrek, aipatutako "atmosferaren" adibide honetan. Enparantza honetatik irten bezain pronto, dena bertan behera datorrela ere zelan somatzen duen kontatzen digu, "atmosferara" honetatik at dagoelako jada, ez ditu bertako osagaien (ume, aulki, pertsonen...) akzioek eragindako sentsazioak bere baitan sentitzen.

Hori dela eta "ERREALITATEAREN MAGIA" beharrezkotzat jotzen du bere obretan "zeozer" berezi horren bila edo... Etengabean arkitektura eta musikaren arteko konparaketsa oso egokia iruditzen zait.

Behin idazkiaren hasiera pasata, Zumthorrek "atmosfera" bat zelan sortu azaltzen digu 9 pausotan:

1- ARKITEKTURAren GORPURTZA: arkitejturak munduko materialen bilketa egiten duela dio, egitura baten inguruan biltzeko.

2-MATERIALEN KONSONANTZIA: esandako konparaketa musikalarkein bat, materialen arteko lan armoniotsua goraipatzen du (bibrazio armoniotsua), baita guzti hauen barietate zabalaren barnean dagoen flexibilitate mugagabea (ebaketa, bihurdura eta bestelako transformazioekin gauza oso ezberdinak sortzen dituztelako).

3- ESPAZIOAREN SOINUA: musikarekin ildotik jarraituz, espazioak bere barruko osagaiak aldatzearekin bat hartzen dituen soinu desberdinak desbersintzen ditu (eguneroko etxeko bizitza, esaterako). Espazio arkitektoniko baten soinuak aldatu ahala, atmosfera ere transformatzen da eta baita honek gauzaturiko sentsazioak ere.

4-ESPAZIOAREN TENPERATURA: eraikinak gugandik tenperatura bereganatzen duten materialez osatuta dago. Tenperatura fisicoa edo psikikoa izan daiteke.

5-INGURUKO GAUZAK: jendea inguratzen dituzten gauzek atmosfera desberdinak eratzen dituzte, pertsonal eta propioak.

6-BARETASUNA&ERAKARGARRITASUNA: erabiltzailea libre (gidatua izan gabe) mugi daitekeen espazio erakargarriak multzokatzen dituen arte espazial eta tenporala da arkitektura Zumthorrentzako, "laberintoaren mekanismotik" aldentzen da.

7-KAPO-/BARNE-TENTSIOA: derrigorrezkoa planteamendua deritzo eraikin bat proiektatu aurretik erabiltzaileak zer erakutsi nahi duen kalera eta kaletik zer ikusi nahi duen aldi berean. Eraikina eta kanpoaldearekiko harremana derrigorrezkoa da eta "tentsio" gune hauetan trantsizioen erabilpenak proposatzen ditu.

8-INTIMITATE MAILAK: kotuan du erabiltzailea eta eraikitakoaren arteko hurbiltasuna eta beti saiatzen da kanpoaldeko bolumenak eta barnealdekoak zerikusirik ez edukitzen.

9-OBJETUEN GAINEKO ARGIA: eraikinak itzal multzo bat baino eztirela kontuan edukita, jarri nahi dituen argiak erabakitzen ditu, hauek erreflejatzen diren materialen portaera ikusi ostean lehen pausuan esandako armonia hori mantendu dadin.

Atmosferak eratzeko pausu guzti hauek KOHERENTZIA bten barruan egiten ditu. Hau da, bere obrak erabiltzeko orduan guztiak azalpen bat eduki behar du erabiltzailearentzat eta arkitektura "arte erabilgarria" dela gogorarazten digu etengabean. Horrez gain, forma eta inguruaren arteko koherentzia ere mantendu nahi du, arkitektura inguratzen duen lur edo ingurura moldatu behar da, bere parte izan behar du.

Amaitzeko, Zumthorrek argi uzten du bere helbura ez dela arkitektu famatu eta publikazio askoduna izatera heltzea. Berarentzat arkitekturak duen gauza garrantzitsuena gogoratua izatea da, bere momentuan bertan egon den pertsonak eragin dizkion sentipenak ez dituelako ahaztu.

“Las ideas no se pierden nunca. En cierto modo, una vez que has encontrado algo, como arquitecto, que has trabajado en algo, siempre se puede pensar en eso otra vez.” (Peter Zumthor)

Amaieraren hasiera

Normalean esaten da edozein proektu hasi ahal izateko ikerketa lana dela lehendabiziko pausua, hemen bada, hurrengo asteazkenerako eskaturiko arkitektuen erreferentzia edo influentzia.

Jorge Oteiza arkitektu bat izan ez arren, bere poliedroen ikuspegitik hartu nahi izan ditut zeinabat ezaugarri: esperimentazio fase batean artistak bere obretan hutsa aplikatzea esaten du, horrela, berak egiundako proiektu eta forma geometrikoen barnean isiltasuna baino ez dugu topatuko.

Horrela, batzuek zaugarri abangoardista honen sarrerari minimalismoaren hasiera ondorioztatzen diote eta nik, inguruko etxebizitzen itxura klasikoagoa eta antzinakoa dela deritzotenez, honen besteko "iraultza" egin nahi izan dut gure orubean. Gainera, egun forma kubikoak ezagutzen ditugun moduan oso erabiliak daudela uste dut, beti ere hauen edertasun eta erabilgarritasuna baztertu gabe; hori dela eta, kubo baten aleazioa plasmatu nahi izan dut orubearen eskina nabarmenduko duen L itxurako etxebizitza eginez eta ondoan kuboari osotzeko faltako zitzaion estudio karratua eginez (eta guzti hau lorategiaren bitartez batuz).

Nire proposamenaren barnealdea proiektatzeko, Frank Lloyd Wright arkitektu handiaren erreferentzia hartu dut. Aurrerago aipaturiko "iraultzatxo" hori burutzeko nire barne-banaketan, Wrightek gauzatu zuen distribuzioaren eraldaketa erabiliko baitut: ordurarteko barne-espazioen ideia aldatu zuen. Estantzia eta gela mugatuetatik, ingurumen zabal eta gardena eratzen du besteekiko. Horrez gain, bere ingurumen naturala etxean sartzen uzten du eta baita Eguzkiaren argi naturala ere.

Bere etxebizitzetan badago banaketa bat, baina ez beti ikusi duguna bezalakoa: pareta edo elementu arinen bitartez egiten du desberdinketa estantzien artean edo baita altuera desberdindun sabaiak erabiliz ere (honako ezaugarri hau ere nire priektuan erabilia, estalkietako bat inklinatuz. Horrela, ondoko etxeetako teilazko estalki inklinatuarekin bat egiten du).

Intimitateari dagokionez, espazio komunak beheko solairuan kokatzen ditu solairu bat baino gehiagoko eraikinetan, espazio definitu horietako pribatuenak goikaldean jarriz eta intimotasun hau areagotuz.

Proiektatutako kanpoalde kubikoarekin bat egiteko asmoz, Wrigten "Kauffman etxea" edo "Urjauziko etxea" aukeratu dut oinplantan aztertzeko. Esan bezala, inguruarekin ezin hobeto batzen den eraikina dugu, forma geometriko kubikoak jarraituz gehienbat, hegan dituen boladizo erraldoi horiekin. Banaketa, mugi daitezkeen elementu arinekin egina dago (bionbo edo pareta muebleak). Ondorio nagusiena, Lloyd Wrightek "espazio definituak" eta "espazio mugatuak" desberdintzea lortzen duela da.

Esan beharr dago, influentzia moduan hartutako Kauffman etxeak enplazamendu egokia duela pribatutasun itzela edukitzeko. Guri porposatu zaigun Ondarretako orubea askoz ere transitatuagoa dagoenez, lorategia mugatu eta kale publikotik isolatuko duen itxitura batekin inguratzea erabaki dut.

Agur, lantegi bateratua

Benetan egun intrepidoa izan da gaurkoa bigarren lauhilabeteko Tailer Bateratuari amaiera emateko.

Pasa ditugun 5 aste hauetan benetan sakon murgildu gara Peña Ganchegui eta batez ere Imanolena etxebizitzan barrena. Esan genezake gutako edonor begiak itxirik ibil daitekeela bere espazioetan barrena batere oztoporik aurkitu gabe, ezta?

Murala eta arkitektuaren lanetan barna ibili ginen gure ikerketa eta testuinguruketan Arkitekturara Sarrera ikasgaiari esker.

Schindler Housekin konparatzera heldu ginen bigarren egunean eta Imanolenaren barne-banaketa eta erabilera aztertu genizkigun Mario Sangalli DAGETeko irakasle eta Ganchegui y Asociados estudioko partaideak; honek eraikin honen inguruko hainbat aspektu eta faktore erakutsi zizkigun.

Eraikuntzaren Analisian ikasitako guztia Lantegiaren luzetara ikusi dugun Imanolenara aplikatu beharko dugu, teoria praktikara eramanez, kurtso bukaeran entregatu behar izango dugun lan baten bitartez. Kode Teknikoa, detailleak eta oraindik batzutan ezezaguna zaigun egiturak aztertzen ditugularik...

Azkenaurreko Lantegian, Rhinoceros programak ematen dizkigun tresnetaz baliatuz, Imanolenaren eguzkitzapena ikusi ahal izan dugu urtaro, hilabete, egun eta ordu desberdinetan. Guzti hau kalkulu geometrikoak erabiliz, noski.

Eta amaitzeko, gaur goizean Arkitekturaren Oinarietako lehen mailako 160 pertsonen koordinazio eta lan-taldeari esker suertatu den Imanolena Etxebizitzaren oinplantaren zuinketa dugu. Eraikinaren ezagutzaz gain, eraikuntza orduan kontuan hartu beharreko hainbat baldintza eta betebehar erakutsi dizkigu errepresentazio honek. Argi dago ez dela lan erreza horrenbeste pertsonako taldearekin lan egitea, baina egia esan, dezente ondo konpondu gara (inprobisatutako iñurriek osatutako kate-lan eta guzti) 4 ordutan Imanolenaren benetazko neurri eta dimentsioetaz jabetzeko.

Ekintza honek, ikus dezakegunez, gure fakultateko ateetatik at interesa piztarazi duela esan daiteke:

http://www.noticiasdegipuzkoa.com/2014/04/03/sociedad/practicas-de-arquitectura-para-recordar-a-pena-ganchegui

Azken balorazio pertsonal bezela, benetan eskergarria izan da Tailer Bateratua osatzen duten sesio edo lan-ordu guztiak elkartzea, ikasketaren haria ez galtzearen asmoz. Horrez gain, esan beharra dut benetan atsegin izan dudala azkenenko ariketaren proposamena, gu bezalako arkitektu hasi berriei "obra" antzeztu batean "benetako egoera" antzeko batean jartzen uzteagaitik eta denbora guzti honetan barneratutako ikasketak praktika dibertigarri batean jartzen baimentzeagaitik, hau ere ikasteko beste era bat baita.

Hemen uzten dizuet beraz, azken emaitzak honek emandako grabaketa:

Imanolenaren zuinketa 1/1